کورک پوستی یا دمل چیست؟ پیشگیری و درمان کورک پوست
بسیاری از ما زدن جوش در صورت یا جاهای دیگر از بدن را تجربه کردیم. این جوشها گاهی بسیار کوچک بوده و هیچگونه درد و نشانه دیگری ندارند. گاهی نیز چرکی بوده، همراه با درد هستند و متورم میشوند. این مشکل کوچک گاهی بسیار آزار دهنده است. به خصوص زمانیکه روی صورت ایجاد شده و زیبایی پوست صورت شما را تحتالشعاع قرار دهد. برای اینکه با این مشکل بیشتر آشنا شویم و بتوانیم برای بر طرف کردن آن بهترین تصمیم را بگیریم باید بدانیم کورک پوست چیست و چگونه درمان می شود ؟ در این مقاله سعی داریم به بررسی کامل این مشکل پوستی پرداخته و علل، راههای درمان و روشهای پیشگیری از آن را توضیح دهیم:
بیماری پوستی کورک چیست ؟
اگر بخواهید بدانید کورک چه شکلی است باید جوشهای ساده چرکین را در نظر بگیرید که گاهی به همان کوچکی و گاهی بسیار بزرگتر هستند. کورک (Boil) به جوشها و برآمدگیهای روی پوست میگویند که چرکین و دردناک هستند. در واقع عفونت زیر پوست باعث به وجود آمدن کورک میشود که خود این عفونت نیز نتیجه عفونت عمیق پیاز مو است؛ علت عفونت پیاز مو نیز از آلودگی فولیکول مو به نوعی باکتری است. بنابراین مشخص میشود کورک پوست در هر جایی که مو رشد میکند میتواند به وجود بیاید. اما غالبا این جوشها در اندامهای زیر تشکیل میشوند:
- کورک زیر پوستی زیر بغل
- جوش روی گردن
- کورک روی سینهها
- کورک روی باسن و ران
- کورک در پوست سر
- کورک روی پوست بیضه
- کورک روی پوست صورت
کورک زمانی که دور چشم زده شود به آن گل مژه (Eyelid) و اگر بسیار بزرگتر از حد معمول باشد به آن آبسه (Abscess)میگویند. همچنین زمانی که تعدادی کورک پوستی در یکجا تجمع کرده و یک توده را تشکیل بدهند به آن کفگیرک یا کربونکل (Carbuncle ) میگویند.
علائم و عوارض کورک پوست
کورک پوست به مروز زمان به شکل چرکین خود تبدیل میشود. یعنی ممکن است ابتدا جای آن کمی متورم شده و قرمز شود. در این صورت با دست زدن به نقطه قرمز متوجه میشوید که زیر دستتان کمی برآمده است. پس از آن به مرور علائم و نشانههایی که در زیر آمده است نمایان میشود:
- حس درد: حس درد ممکن است با دست گذاشتن بیشتر شود. علاوه بر این ممکن است قبل از نمایان شدن عفونت خارش نیز پیدا کند.
- چرکین شدن: در این مرحله عفونت شروع به نمایان شدن میکند.
- بزرگ شدن سایز: همزمان با بروز عفونت، اندازه آن نیز بزرگ شده و گاهی میتواند به اندازه یک فندق و حتی بزرگتر رشد کند.
- نزدیک شدن عفونت به پوست: در این مرحله عفونت به پوست نزدیک شده، پوست اطراف جوش قرمز میماند و عفونت به مرکز جوش نزدیک میشود.
- ترکیدن: کورک پوست پس از مدتی با لمس کردن یا بدون دخالت شما میترکد و عفونت بیرون میآید. این عفونت ممکن است با خون نیز همراه باشد.
- سرایت: ترکیدن جوشهای بزرگ ممکن است با سرایت به نقاط دیگر در اطراف جوش همراه باشد.
علت کورک زدن چیست؟
- علت ایجاد کورک پوست معمولا نوعی باکتری به نام استافیلوکوک اورئوس است؛ اما سایر باکتریها و قارچها نیز میتوانند در رشد آن موثر باشند. باکتری معمولا از طریق یک برش روی پوست یا فولیکول مو وارد بدن میشود.
- در این مرحله سیستم ایمنی بدن و گلبولهای سفید شما با شناسایی آنها سعی در مبارزه با آنها را دارد. برای این منظور در ناحیه ورود این باکتری چرک تولید میشود. این مشکل ممکن است برای همه افراد اتفاق بیفتد. اما عوامل زیر نیز میتواند احتمال ابتلا به کورک پوست را بیشتر کند:
عوارض ناشی از کورک پوست چیست؟
کورک پوستی اغلب بی آزار است و میتوان با مراجعه به دکتر درماتولوژی آن را از بین برد. حتی گاهی خود به خود و بعد از گذشت چند هفته از بین میرود. اما عدم بهبود کامل آن و عدم اقدام به درمان ممکن است عوارض زیر را در پی داشته باشد:
- باقی ماندن عفونت و پخش شدن آن میتواند باعث ورود عفونت به جریان خون شده و ممکن از فرد مبتلا به سپسیس ( Septicemia )
- ممکن است وارد مغز شده و باعث ایجاد بیماریهای خطرناکی مانند مننژیت شود.
- ممکن است لایههای زیرین پوست را درگیر کرده و باعث ابتلا به سلولیت (cellulitis ) شود.
- همچنین ممکن است به قلب، نخاع، استخوانها و سایر اندامها سرایت کرده و حتی منجر به مرگ شود.
چه زمانی باید برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید؟
برخلاف آنچه بسیاری از افراد تصور می کنند، لازم نیست برای یک جوش ساده به پزشک مراجعه کنید. اما اگر شرایط زیر را داشتید باید به پزشک مراجعه کنید:
- اگر همراه با ایجاد کورک پوست به تب مبتلا شدید
- اگر پوست اطراف کورک قرمز و رگههای قرمز رنگ اطراف آن تشکیل شد
- اگر غدد لنفی شما متورم شد
- زمانی که درد کورک پوستی شما شدید شد
- اگر کورکهای زیادی در کنار هم تشکیل شد یا عفونت آن ها تخلیه نشد
در چنین شرایطی پزشک علاوه بر معاینه بالینی بیمار، ممکن است نمونه گیری از این جوشها انجام داده و آزمایشهای مربوط به عفونتهای باکتریایی را انجام دهد.
روشهای درمان کورک پوست صورت و بدن
باید بدانید روشهای درمان کورک پوست متفاوت است. پزشک شما پس از تشخیص شدت و مرحله بیماری میتواند روش مناسب را به شما پیشنهاد بدهد. اما بهطور کلی روشهای زیر توسط اکثر پزشکان پیشنهاد میشود.
- در صورت وجود عفونت یک دکتر کورک ممکن است آنتی بیوتیک تجویز کند.
- پماد سفالکسین برای درمان کورک بسیار مناسب است و اکثر پزشکان ممکن است آن را تجویز کنند.
- برش و تخلیه کورک پوستی نیز یکی دیگر از روش های درمان است که در مواقع حساس برخی از پزشکان از آن استفاده می کنند.
- تزریق کورتیکواستروئیدها (Corticosteroids ) که به آن اصطلاحا کورتون می گویند نیز برای از بین بردن این جوش ها مفید است.
- میکرودرم ابریژن (Microderm abrasion ) یا لایه برداری شیمیایی برای از بین بردن لایه آسیب دیده پوست و درمان زخم های کورک پوست
روشهای پیشگیری از ابتلا به کورک پوستی چیست ؟
بهترین کار اینست که با رعایت برخی از نکات و موارد بتوانیم از بروز این بیماری پوستی جلوگیری کنیم؛ چراکه این مشکل گاهی میتواند بسیار آزاردهنده باشد. اگر شرایط عادی دارید و دچار بیماری زمینهای نیستید یا نقص ایمنی ندارید اینکار بسیار ساده است. اما با وجود برخی از مشکلات و بیماریها، پیشگیری از ابتلا به کورک پوستی کمی پیچیده و سخت است. در هر صورت روشهای پیشگیری از این بیماری در زیر آورده شده است:
- از تماس نزدیک با افرادی که به این باکتری مبتلا هستند خودداری کنید.
- همیشه دستهای خود را پاکیره و تمیز نگه دارید.
- دستمال، حوله و وسایل شخصی دیگران را استفاده نکنید.
- اگر مجبور به خوابیدن در هتل و اتاق افراد دیگر هستید، از ملحفهها، صابون و حولههای جدا و شخصی استفاده کنید.
- اگر خراش یا زخمی روی پوستتان ایجاد شد، روی آن را بپوشانید.