سان‌مگ

مصرف‌کنندگان علاوه بر جنبه های ایمنی و بهداشتی مواد موجود در فرمولاسیون لوازم آرایشی به قدرت، منشاء، پردازش، ارزش اخلاقی و ردپای محیطی آنها نیز توجه می‌کنند. از این رو، پایداری زنجیره تامین، حفظ تنوع زیستی و همچنین تکنیک‌های استخراج سبزتر در بین مصرف‌کنندگان بسیار محبوب هستند. مصرف‌کنندگان در درجه اول نگران اثربخشی محصولات آرایشی و بهداشتی هستند که استفاده می‌کنند. تأثیر فوق‌العاده بلوط بر روی سلامت و زیبایی پوست از موضوعات بسیار جالبی است که ما در این مقاله به شرح آن می‌پردازیم.

مصرف کنندگان روزانه در معرض آلاینده های هوا (ترکیبات آلی فرار، ازن و غیره) و انواع منابع نور آبی (نورهای فلورسنت و LED، تلویزیون، دستگاه های دیجیتال مانند گوشی، لپ تاپ و غیره) هستند. بنابراین مراقبت از پوست برای تمام افراد و در هر سنی ضروری و لازم است. بلوط گیاهی است که بواسطه ترکیبات فعال خود تأثیر مثبتی بر سلامت پوست دارد و در محصولات مراقبت از پوست نیز استفاده می‌شود.

بلوط (Quercus)

جنس بلوط (Quercus) متعلق به تیره Fagaceae است. بلوط درختی برگ‌ریز است که بومی مناطق معتدل تا گرمسیری در نیمکره شمالی است. گونه‌های بلوط در ایران بیشتر در کوه‌های زاگرس پراکنش دارند. بیشترین فراوانی مربوط به گونه بلوط غرب  Quercus branti است که در سرتاسر زاگرس پراکنش دارد. از نظر تاریخی بلوط منبع بسیار مهمی از سوخت، علوفه و مصالح ساختمانی است. از بلوط در تهیه تانن و رنگ استفاده می‌شود. در طب سنتی ایران بلوط طبع گرم و خشک دارد و برای درمان معده درد، زخم معده، هموروئید، راشیتیسم، اسهال، دیابت، عفونت و غیره استفاده می‌شود.

خاصیت آنتی اکسیدانی بلوط

یکی از اصلی‌ترین دلایل پیری پوست، تخریب سلولی توسط رادیکال‌های آزاد است. رادیکال های آزاد بسیار فعال هستند و به ساختار سلولی بدن حمله و آنها را از بین می‌برند. آنتی‌اکسیدان‌ها به موادی می‌گویند که قادر به تاخیر و کندی و حتی توقف فرایند اکسیداسیون هستند. مقالات زیادی خواص آنتی‌اکسیدانی گونه‌های بلوط درا بررسی کرده‌اند. یکی از بهترین منابع آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی، ترکیبات فنلی موجود در گیاهان است. نتایج نشان می‌دهد گونه‌های بلوط به دلیل دارا بودن ترکیبات فنلی خواص آنتی‌اکسیدانی خوبی دارند بنابراین، تأثیر مثبتی بر سلامت پوست دارد.

بیشترین منبع تولید کننده رادیکال های آزاد، سوخت سلولی است که هر لحظه در تمام سلول های بدن به مصرف می‌رسند. آنتی‌اکسیدان‌ها از طریق ترکیب‌شدن با رادیکال‌های آزاد موجب حفاظت سلول‌های بدن در مقابل آسیب‌های ناشی از فعالیت اکسیدها می‌شوند. همچنین آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند آسیب‌هایی که قبلاً در سلول‌ها، توسط رادیکال های آزاد ایجاد شده‌اند را بهبود بخشند. آنتی‌اکسیدان ها به طور فزاینده‌ای در محصولات مراقبت از پوست و آرایشی استفاده می‌شوند.

 

تأثیر بلوط بر زیبایی و سلامت پوست

گیاهان دارویی به دلیل اینکه دارای مواد مغذی و ترکیبات با خواص آنتی‌اکسیدان، آنتی‌باکتریال و ضد‌التهاب قوی هستند در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی استفاده می‌شوند. یکی از این گیاهان بلوط است که تأثیر بسیار مثبتی بر سلامت پوست دارند.  ترکیبات موجود در بلوط دارای خواص آنتی‌اکسیدانی قوی هستند که رادیکال‌های آزاد پوست که خود عامل اصلی پیری پوست هستند را از بین می‌برند و باعث کاهش چین و چروک و تأخیر دز پیری پوست می‌شوند.

تأثیر بلوط بر رفع چین و چروک پوست

پیری پوست یک فرآیند بیولوژیکی است که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل درون‌زا مانند ژنتیک، فرآیندهای متابولیک و عوامل برون‌زا مانند آلودگی، اشعه ماوراء بنفش، مواد شیمیایی و غیره قرار دارد. برای مبارزه با علائم قابل مشاهده پیری، ترکیبات ضد پیری آرایشی سد محافظتی پوست را تقویت می‌کند، خاصیت ارتجاعی پوست را افزایش می‌دهد، تراکم آن را افزایش می‌دهد، از آن در برابر رادیکال ها محافظت می‌کند، چین و چروک ها را محو می‌کند، لکه های پیری را کاهش می‌دهد و غیره.

عصاره گونه‌های مختلف بلوط در حال حاضر در لوازم آرایشی و بهداشتی به‌عنوان مواد فعال کننده پوست استفاده می‌شود. با این حال، آن مواد فعال عمدتاً بر اساس پوست یا عصاره چوب هستند: چنین نمونه برداری بقای درختان بلوط را به خطر می اندازد و بنابراین پایدار نیست. ترکیبات ضد پیری و ضد‌چروک در گونه‌های مختلف بلوط گزارش شده است. پوست درخت بلوط با تأثیر بر پوست خاصیت کشسانی به آن می‌دهد و پیری پوست را به تاخیر می‌اندازد.

سوبرین مهمترین جزء ساختار دیواره سلولی چوب پنبه (پوسته بیرونی پوست) بلوط است. مطالعات نشان می‌دهند که سوبرین دارای خواص مکانیکی و شیمیایی بسیاری است که باعث ایجاد یک اثر صاف کننده احتمالی بر روی سطح پوست می‌شود. بررسی هایی نشان می دهد که عصاره چوب پنبه یک اثر تانسور و صاف کنندگی قابل توجه و بسیار قابل توجه بر روی پوست ایجاد می کند که می تواند در محصولات مراقبت از پوست ضد‌پیری کاربرد زیادی داشته باشد.

نقش بلوط بر التیام زخم

زخم‌های سوختگی یکی از بزرگترین مشکل بهداشتی است که جوامع بشری را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف نهایی از درمان سوختگی، ترمیم سریع زخم و اپیتلیال سازی به منظور جلوگیری از عفونت و کاهش عوارض عملکردی و زیبایی شناختی است. بهبود زخم فرایندی پیچیده است. با التهاب شروع می‌شود که بر فاز اولیه غالب است و جای خود را به تشکیل بافت دانه بندی و اسکار می‌دهد.

اهمیت اصلی درخت بلوط وجود تانن در قسمت های مختلف آن است. با توجه به منابع و اطلاعات محلی، گونه های کوئرکوس به دلیل خواص متفاوت تانن های موجود در آنها می ‌توانند در درمان زخم‌ها استفاده شوند. Quercus brantii به طور گسترده در ایران رشد می‌کند و عصاره میوه آن به طور سنتی برای درمان التهاب، اسهال، بریدگی و سوختگی استفاده می‌شود. عصاره‌های صفراوی این گیاه در کردستان به طور سنتی برای التهاب و سوختگی پوست استفاده می‌شود.

 

مقالات زیادی در اثبات تأثیر عصاره بلوط بر بهبود زخم پوست به چاپ رسیده است.

تأثیر بلوط بر درمان اگزما

اگزما یا آماس پوست بیماری است که در آن پوست دچار خارش، قرمزی، التهاب و پوسته پوسته می‌شود. یکی از اهداف علمی پزشکی درمان اگزما است. از قسمت‌های مختلف بلوط در طب سنتی برای درمان عارضه‌های پوستی و اگزما استفاده می‌شود. تخقیقات زیادی نشان داده است که عصاره هیدروالکلی بلوط ایرانی نقش بسیار موثری در تسریع ترمیم زخم‌های جلدی دارد. عصاره بلوط روند کلاژن سازی پوست را تسریع می‌کند و تأثیر  بسیار مهمی در درمان اگزما ایفا می‌کند.